• Tết Đoan Ngọ - Tango no Sekku (端午の節句)

Tết Thiếu nhi – Kodomo no Hi có nguồn gốc từ Tết Đoan Ngọ, một ngày lễ được tổ chức vào ngày 5 tháng 5 âm lịch ở các quốc gia châu Á chịu ảnh hưởng của văn hóa Trung Hoa như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Hồng Kông, Việt Nam v.v.. Ở Nhật, Tết Đoan Ngọ được gọi là Tango no Sekku, cũng diễn ra vào ngày 5 tháng 5 âm lịch. Tuy nhiên, từ khi Nhật Bản chuyển sang sử dụng dương lịch vào năm 1873, ngày lễ này cũng được chuyển sang tổ chức vào ngày 5 tháng 5 dương lịch. Ban đầu, Tango no Sekku được tổ chức với ý nghĩa đặc biệt dành cho các bé trai vì các bé gái đã có một ngày lễ riêng là Hina Matsuri được tổ chức trước đó vào ngày 3 tháng 3. Từ sau chiến tranh thế giới thứ hai, vào năm 1948, Tango no Sekku được đặt chính thức đặt tên là “ Kodomo no Hi” với ý nghĩa tốt đẹp dành cho các bé trai lẫn các bé gái mặc dù các tập tục liên quan đến “Tango no Sekku” vẫn được lưu giữ gần như nguyên vẹn. Hiện nay, Tết thiếu nhi đã trở thành một trong 15 ngày nghỉ lễ chính thức trên toàn quốc.

• Lá Shobu (菖蒲) , bánh Kashiwa mochi (柏餅) và Chimaki (粽 )

Bước vào tháng 5, cùng với sự đâm chồi nảy lộc của vạn vật, sự biến chuyển của đất trời cũng dễ làm dịch bệnh phát sinh. Do đó, từ thời xưa, các gia đình Nhật Bản đã biết dùng sử dụng các loại lá đặc biệt để làm thuốc phòng bệnh hay làm những chiếc bánh tốt cho sức khỏe của trẻ em. Ngoài ra, các gia đình quý tộc còn tổ chức những buổi cưỡi ngựa bắn tên để xua đuổi tà ma, cầu mong điều tốt đẹp cho các con trai của mình.

Trong ngày này, các bé được tắm nước nóng đun bằng lá cây xương bồ Shobu. Đây là một loại lá có hương thơm rất đậm mà khi dùng làm nước tắm rất tốt cho sức khỏe và có tác dụng trừ tà . Ngoài ra, với hình dạng giống như một thanh gươm, từ Shobu (菖蒲) là từ đồng âm khác nghĩa với Shobu (尚武) mang nghĩa đề cao tinh thần thượng võ nên rất phù hợp với sự mong mỏi của cha mẹ dành con trai mình. Hơn nữa, từ Shobu (菖蒲) cũng đồng âm với từ Shobu (勝負) có nghĩa là thắng bại. Vì vậy, việc tắm nước lá xương bồ còn thể hiện mong muốn các bé trai biết đấu tranh chống lại điềm dữ, điều ác để đạt đến thành công.

Sau đó, các bé sẽ được ăn hai loại bánh gạo nếp đậu đỏ. Nếu bánh được bọc trong lá sồi thì gọi Kashiwa Mochi. Nếu bánh bọc bằng lá tre thì gọi là Chimaki. Cây sồi và cây tre cũng là các loại cây tượng trưng cho sự phát triển vững chắc và thành công mỹ mãn.

• Búp bê võ sĩ – Musha Ningyo (武者人形 )

Vào thời Heian (794-1185), “Tango no Sekku” chủ yếu được tổ chức trong các gia đình quý tộc. Đến thời Kamakura (1185－1333 ), bắt đầu xuất hiện tập tục treo vật dụng của Samurai trước cổng nhà gồm chiếc mũ sắt, áo giáp, gươm, bộ cung tên, lá cờ lụa. Những đồ vật này tượng trưng cho sự dũng cảm của các võ sĩ trong các cuộc chiến cũng như giáo dục cho các bé trai về sự can đảm và thành công của các chiến binh Samurai. Trong các gia đình thường dân, các vật dụng của Samurai chỉ được mô phỏng bằng giấy và treo trước cổng nhà. Về sau, chúng được thu nhỏ lại và đặt tại các gian thờ Tokonoma trong phòng khách. Ngày nay, bên cạnh các vật dụng đó, các búp bê Musha Ningyo tượng trưng cho các nhân vật anh hùng trong lịch sử và truyện thần thoại. cũng được trưng bày trang trọng. Các nhân vật đó là thường là Kintaro (金太郎) tượng trưng cho sức khỏe phi thường, Momotaro (桃太郎) tượng trưng cho sự dũng cảm và Shoki (しょうき) tượng trưng cho sự chiến thắng tà ma.

• Biểu tượng cá chép (Koinobori - 鯉のぼり)

Đến thời Edo (1600－1868 ), triều đại Tokugawa đã tận dụng ý tưởng này để kích thích tinh thần thượng võ của người dân. Do đó, từ một ngày hội chỉ dành cho quý tộc và võ sĩ, dần dần về sau, “Tango no Sekku” đã trở nên phổ biến trong dân chúng.
Ở thời kỳ này, nhiều gia đình đã nghĩ ra ý tưởng thay những lá cờ của võ sĩ bằng lá cờ có hình cá chép – Koi nobori. “Koi” có nghĩa là cá chép, “nobori” là cây sào bằng tre, trên đỉnh có gắn vòng sắt đan cùng nhiều sợi vải dài. Trong một truyền thuyết cổ của Trung Hoa, cá chép đã bơi qua dòng nước xiết của sông Hoàng Hà, vượt vũ môn để hóa rồng. Ý tưởng chọn hình ảnh cá chép làm cờ của người Nhật Bản chắc chắn cũng không nằm ngoài ý nghĩa cầu mong cho các bé trai trong gia đình mình có sức mạnh, ý chí kiên cường không đầu hàng trước những thử thách trong cuộc sống. Thông thường, trên một cây sào thường treo 3 con cá chép. Một cá chép màu đen tượng trưng cho người cha, một con cá chép màu đỏ tượng trưng cho người mẹ và một con cá chép màu xanh dương tượng trưng cho đứa con. Tuy nhiên, ngày nay, ở một số nơi, người Nhật treo rất nhiều cá chép nhiều màu sắc khác nhau hoặc ngoài cá chép cha mẹ, cá chép con được treo theo số lượng con trong gia đình.
Có thể nói, dù đã được thay đổi về thời gian tổ chức và tên gọi cho phù hợp với định hướng phát triển của xã hội, “Tango no Sekku” hay “Kodomo no Hi” vẫn giữ nguyên vẹn giá trị truyền thống . Thông điệp về sự mạnh mẽ, thành công mà cha mẹ và xã hội gửi gắm cùng với những lá cờ cá chép Koinobori bay phấp phới trong gió tháng 5 đã trở thành một dấu ấn không thể phai mờ trong tâm thức của mỗi người dân Nhật Bản.
Nguồn: Sưu tầm